Disclaimer: Vertaling met AI. Kan onregelmatigheden bevatten.
Bisschoppen trekken de St. Pieterbasiliek binnen voor de afsluitende Mis van de eerste vergadering van de Synode over Synodaliteit op 29 oktober 2023. / Crediet: Vatican Media
Vaticaanstad, 1 oktober 2024 / 13:05 uur (CNA).
Nu de Kerk deze week de tweede sessie van de Synode over Synodaliteit start, is het nuttig om enkele belangrijke termen en concepten te begrijpen. Deze woordenlijst heeft tot doel belangrijke vocabulaire met betrekking tot de synode te verduidelijken.
Wat is een synode?
Een synode is traditioneel een bijeenkomst van bisschoppen die samengekomen zijn om een theologisch of pastorale belangrijk onderwerp te bespreken. Het woord “synode” komt van een Grieks woord dat “samenkomen” of “samen wandelen” betekent (“syn” = samen; “hodos” = weg of reis). Vanaf de eerste eeuwen kwam de term te staan voor ecclesiale vergaderingen van verschillende grootte en belang.
De Synode van Bisschoppen werd in 1965 opgericht door paus Paulus VI aan het einde van het Tweede Vaticaans Concilie (1962–1965) om een nauwe eenheid en samenwerking tussen de paus en de bisschoppen van de hele wereld te bevorderen en informatie en reflectie te bieden over vragen en situaties betreffende het interne leven van de Kerk en haar noodzakelijke activiteit in de wereld van vandaag.
Soorten synodes
Paus Paulus VI heeft drie soorten synodes ingesteld:
-
Gewone — voor zaken die betrekking hebben op het welzijn van de universele Kerk
-
Buitengewoon — voor zaken van dringende zorg voor de Kerk
-
Speciaal — voornamelijk gericht op de zorgen van een regio of continent
In de loop der jaren zijn er 15 gewone sessies geweest, van 1967 tot 2018; drie buitengewone sessies, in 1969, 1985 en 2014; en 11 speciale synodes, de meest recente in 2019, die de Pan-Amazone-regio bekeken.
De synode functioneerde op basis van het oprichtingsbesluit van Paulus VI uit 1965, met enkele kleine aanpassingen onder paus Johannes Paulus II, tot het huidige pontificaat. De huidige tweedelige Synode over Synodaliteit wordt beschouwd als de 16e Gewone Algemene Vergadering van de Synode van Bisschoppen.
Sleuteltermen
verantwoordelijkheid De praktijk van verantwoordelijk zijn voor je acties en beslissingen, en ze kunnen uitleggen.
mede-verantwoordelijkheid De gedeelde verantwoordelijkheid van alle gedoopte leden in de missie van de Kerk. Een centraal thema in de synodale discussies werd verduidelijkt in het synodedocument van 2024 om onderscheid te maken tussen rollen die voortvloeien uit heilige orders en die voortkomen uit de doop.
consensus In de context van de synode betekent consensus niet uniformiteit of democratische meerderheid, maar verwijst naar het proces van naar elkaar luisteren in een omgeving van gebed en innerlijke vrijheid.
consultatie Een proces van luisteren, vooral in verband met het horen van de gelovigen en hun perspectieven op zaken van het christelijk leven, voordat een beslissing wordt genomen. Volgens de organisatoren van de Synode over Synodaliteit “probeert deze huidige synode de ervaring van ‘consultatie’ te verbreden om naar een meer synodale Kerk te bewegen die het hele volk van God meer volledig hoort en betrekt.”
onderscheiding Het proces van onderscheiden of beslissen tussen opties, geleid door de Heilige Geest. De organisatoren van de synode hebben benadrukt: “We luisteren naar elkaar om te onderscheiden wat God tegen ons allemaal zegt.”
ecumenische dialoog De relatie tussen de katholieke Kerk en andere christelijke kerken in de zoektocht naar volledige, zichtbare eenheid.
facilitator Een nieuwe rol die is geïntroduceerd in de Synode over Synodaliteit. Facilitators zijn ervaren individuen die belast zijn met het ondersteunen van het werk in verschillende momenten van de vergadering.
fraterneel afgevaardigden Vertegenwoordigers van andere christelijke kerken en ecclesiale gemeenschappen die zijn uitgenodigd om als waarnemers aan de synode deel te nemen.
algemene vergadering De vergadering waar alle afgevaardigden, inclusief de paus, deelnemen aan de discussies.
Instrumentum Laboris Latijn voor “werkdocument.” Het dient als basis voor de discussies tijdens de synode. Voor de sessie van 2024 werd het tweede Instrumentum Laboris op 9 juli 2024 gepubliceerd en heeft het 32 pagina’s. Het verduidelijkte de uitgesproken wens van de Heilige Vader dat de besprekingen van de synode meer gericht zouden zijn op concrete voorstellen voor synodaliteit in plaats van controversiële onderwerpen.
levende traditie De set van geopenbaarde waarheden — apostolische traditie — betreffende geloof en moraal die niet in de heilige Schrift zijn vervat, maar trouw en continu van de ene generatie op de andere worden overgedragen onder het levende leergezag van de katholieke Kerk.
missio ad gentes De missie van de katholieke Kerk om het Evangelie te brengen aan degenen die Christus niet kennen of het geloof hebben verlaten.
parrhesia Een Griekse term die moed of durf aanduidt, specifiek de vreesloosheid die voortkomt uit de Heilige Geest. Het werd belichaamd in de harten van de apostelen op Pinksteren en de moed die het van de vroege christenen vergde om het Evangelie over de oude wereld te verkondigen.
boetedoening rite Een nieuw element dat is geïntroduceerd in de synode van 2024, waar deelnemers deelnemen aan een collectieve daad van berouw en het zoeken naar vergeving. Deze praktijk onderstreept de toewijding van de Kerk aan transparantie en verantwoordelijkheid en omvat verschillende opmerkelijke innovaties, waaronder het idee van “zonden tegen synodaliteit.”
volk van God Een belangrijk ecclesiologisch concept dat in de synode werd benadrukt, dat de gemeenschap van alle gedoopte gelovigen onderstreept. De term kwam in het bijzonder in gebruik na Hoofdstuk 2 van de Dogmatische Constitutie over de Kerk (Lumen Gentium) van het Tweede Vaticaans Concilie en heeft zijn wortels in zowel schriftuurlijke als patristische beelden van de Kerk.
rol van de Heilige Geest Paus Franciscus heeft herhaaldelijk benadrukt dat de Heilige Geest de ware “protagonist” van de synode is. Deze term is een van de meest gebruikte tijdens openbare interventies door deelnemers.
sensus fidei Ook wel de “sensus fidelium” (“zin van de gelovigen”) genoemd, het bovennatuurlijke instinct van de gelovigen om authentieke christelijke doctrine en praktijk te herkennen en goed te keuren. Het wordt beschreven in de Catechismus van de katholieke Kerk (Nr. 92) als “de bovennatuurlijke waardering van het geloof aan de zijde van het hele volk, wanneer, van de bisschoppen tot de laatste der gelovigen, zij een universele instemming uitdrukken in zaken van geloof en moraal.”
structurele veranderingen Voorgestelde aanpassingen aan besluitvormingsprocessen binnen de Kerk die gericht zijn op het verbreden van de deelname van de leken, terwijl de episcopale autoriteit wordt gerespecteerd.
werkgroepen Tien groepen zijn opgericht om dieper in te gaan op specifieke thema’s die naar voren kwamen tijdens de eerste sessie van de synode. De meest controversiële onderwerpen die tijdens de eerste sessie werden aangekaart — waaronder autoriteit, de mogelijkheid van vrouwelijke diakenen en de betrokkenheid van de Kerk bij de LGBTQ-gemeenschap — werden toegewezen aan de werkgroepen om de deelnemers van de synode de mogelijkheid te bieden zich te concentreren op manieren waarop de Kerk werkelijk synodaal kan zijn.
synodaliteit Een term die benadrukt wordt in het pontificaat van paus Franciscus, algemeen begrepen als een proces van onderscheiding, met de hulp van de Heilige Geest, waarbij bisschoppen, priesters, religieuzen en leken-katholieken betrokken zijn, elk volgens de gaven en charismata van hun roeping.
synthese rapport Het document dat de discussies aan het einde van een synodefase samenvat. Het document zal aan paus Franciscus worden gepresenteerd en dient traditioneel als basis voor zijn eigen document, een postsynodale apostolische exhortatie.
transparantie De kwaliteit van helder, open en verantwoordelijk zijn in processen en besluitvorming.
deelname van vrouwen Een opmerkelijk kenmerk van de synode-sessies van 2023 en 2024 is de deelname van vrouwen met stemrecht. In 2024 zullen 54 vrouwen opnieuw stemrecht hebben in de synode.
jeugd In Vaticaanse termen wordt een “jeugd” gedefinieerd als een persoon van 16 tot 35 jaar. Deze leeftijdsgrens gaat verder dan wat in veel landen, met name de Verenigde Staten, doorgaans als “jeugd” wordt beschouwd.
Aangezien de Synode over Synodaliteit een doorlopend proces is, kunnen interpretaties of toepassingen van deze termen zich ontwikkelen terwijl de Kerk haar synodale reis voortzet.
