Disclaimer: Vertaling met AI. Kan onregelmatigheden bevatten.
Nave van de St. Josaphat Oekraïens-Katholieke Kathedraal in Parma, Ohio. / Credits: Nheyob, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
Ann Arbor, Michigan, 24 nov 2024 / 06:00 uur (CNA).
Net als het christelijke Westen observeren de verschillende oosterse ritussen van de Kerk de weken voor Kerst met geestelijke voorbereiding en gebed. In het westerse Christendom wordt dit Advent genoemd – een woord dat is afgeleid van het Latijn voor “komst, aankomst,” een vertaling van het Grieks “parousia.” Maar onder oosterse christenen – zowel katholieken als orthodoxen – staat dit seizoen bekend als de Geboortevasten.
Terwijl Advent dit jaar op 1 december begint voor katholieken, wordt de Byzantijnse gewoonte waargenomen van 15 november tot 24 december. Het staat ook bekend als het Vasten van Filippus omdat het begint op de dag na het feest van de apostel St. Filippus op de oosterse liturgische kalender, 14 november.
Het vasten, dat een van de vier boeteseizoenen in de oosterse ritussen is, roept christenen op tot onthouding en aalmoesschenking. Dit betekent dat men op dinsdag en donderdag afziet van vlees en vis, zuivel en andere dierlijke producten, en op maandag, woensdag en vrijdag van wijn en olie. Vis is toegestaan op zaterdag en zondag, maar geen andere dierlijke producten.
In de Byzantijns-Ruthenische Katholieke Kerk, waarvan er verschillende bisdommen zijn in de Verenigde Staten en Canada, kan het vasten vrijwillig, gedeeltelijk of geheel worden nageleefd.
In een brief aan de gelovigen schreef Bisschop Robert Pipta van het Byzantijns-Ruthenische Katholieke Bisdom van Parma, Ohio: “Laten we voor elkaar bidden, laten we genieten van de geestelijk rijke dagen die komen tijdens dit vasten, en laten we ons passend pauzeren tijdens deze boetetijd om God te danken in de genereuze geest van onze Heilige Vader Nikolaas de Wonderdoener van Myra.”
Er zijn verschillende heilige dagen tijdens het vasten: de Toegang van de Theotokos (Moeder van God) in de Tempel op 21 november, het feest van St. Nikolaas van Myra op 6 december, en de Geboorte van de Heilige Anna (Conceptrie van de Theotokos) op 8 of 9 december. Daarom verlichten veel christenen het vasten met viering. St. Nikolaas, a.k.a. de Kerstman, wordt bijzonder vereerd onder oosterse christenen. Tijdens het vasten worden verschillende profeten, waaronder Daniel, ook herdacht als heiligen.
De laatste dag van het vasten, 24 december, is bijzonder streng. Christenen vasten tot na de vespers en de Goddelijke Liturgie (Misse) en delen daarna een maaltijd genaamd de Heilige Avondmaaltijd, die een feestelijke maar vleessloze maaltijd is met traditionele gerechten.
“Dit is een seizoen van boete, gebed, vasten en aalmoesschenking,” vertelde Byzantijns-Ruthenische priester Vader John Russell uit Allen Park, Michigan, aan CNA in een interview. “Het is een tijd van meditatie over de incarnatie van Onze Heer, Jezus Christus. God werd mens zodat wij God kunnen worden.” Hier verwees Russell naar het theologische concept van goddelijke transformatie of theosis, wat het transformerende effect van genade van God is.
“Jezus leerde ons te vasten, aalmoezen te geven aan degenen die vragen, en ons opnieuw toe te wijden aan regelmatig gebed. Dit seizoen is een kans om ons aan Christus te verbinden,” zei Russell terwijl hij benadrukte dat dit praktische acties zijn die de deugden van geloof, hoop en liefde bevorderen.
“We hebben deze acties nodig om te groeien in wat we zouden moeten zijn,” zei hij. “Het is een kans om gemeenschap met God te hebben en te groeien in geloof en hoop.”
“Vasten is een manier om ons vrij te maken van passies, om onze lichamen te leren dat omdat ze verlangen, dat niet betekent dat we altijd toegeven en er aan toegeven,” vervolgde hij. “Er is niks mis mee om voedsel te eten, maar wanneer we ons trainen om geen voedsel te eten als onze lichamen dat willen, leert het ons om geen zonden te begaan. Wanneer onze lichamen roepen om de zonden van het vlees, zullen we sterker worden om die roepingen te weerstaan.”
Russell vergeleek de praktijk van boetend vasten met een doktersvoorschrift om de gezondheid te herstellen.
Tijdens het vasten zei Russell dat christenen worden opgeroepen om Jezus Christus en zijn “kenosis” na te volgen: het ledigen en opofferen van zichzelf. De Apostel Paulus’ brief aan de Filippenzen zegt dat “hoewel hij in de gedaante van God was, [Jezus] gelijkheid met God niet als iets beschouwde om zich aan te trekken, maar zich zelf leegde, de gedaante van een slaaf aannam” (Fil 2:6-7).
Door onszelf te ledigen door middel van opofferend geven, zei Russell, worden we meer zoals God, toevoegend dat de boodschappenrekeningen zouden moeten dalen als christenen zich onthouden van het eten van sommige maaltijden, waardoor ze het equivalente bedrag kunnen besteden aan aalmoesschenking.
“Het is een middel om ons vrij te maken van de slavernij van de passies van het vlees,” voegde hij toe.
Russell zei dat hij de Heilige Avondmaaltijd van Kerstavond bijzonder aangrijpend vindt, en zei dat het een “paradoxale vastenmaaltijd en symbolische maaltijd” is die vleessloos en simpel is. Een brood wordt symbool voor Christus, het Brood van het Leven, en een brandende kaars staat voor de Ster van Bethlehem.
Vader Alexei Woltornist, een priester van de Melkitische Grieks-Katholieke Kerk, zei in een e-mail aan CNA dat “vast niet gaat om jezelf te straffen.”
“Dit is een veelvoorkomende misvatting waarbij sommigen het succes van een vasten baseren op hoe ellendig het hen maakt,” zei hij. “Dit gaat rechtstreeks tegen de instructie van Christus in om onze gezichten niet te misvormen wanneer we vasten met uiterlijke tekenen van vasten … We zouden vreugde moeten uitstralen terwijl we vasten.”
Hij vervolgde: “Wanneer we vasten, is het ook essentieel dat we onze gebeden vergroten. Als we niet bidden naast ons vasten, worden we als de demonen, want zij eten niet maar bidden ook niet. Dit alles is zodat we ons leven goed kunnen ordenen zodat we geestelijk versterkt kunnen worden door God zodat we het Evangelie kunnen vervullen. Veel christenen zullen zich richten op vasten, maar ze moeten het feesten nog serieuzer nemen. Als iemand na Kerstmis niet kan zien dat we vol vreugde zijn over de theofanie van God die zich aan ons onthult in de gedaante van een baby, dan vasten we verkeerd.”
In navolging van een boek uit de tweede eeuw na Christus, “De Herder van Hermas,” moedigde Russell de christenen aan, zeggende: “Een goed vasten is er een waarbij je neemt wat je normaal zou hebben gegeten en het geeft aan degenen die het nodig hebben. Het is niet genoeg om geen voedsel te eten. Het doel van vasten is om een overschot te creëren dat weggegeven kan worden. Vasten maakt aalmoesschenking mogelijk, en aalmoesschenking is in de eerste plaats een doel van het vasten. Het is zodat je meer hebt om te delen.”
