Disclaimer: Vertaling met AI. Kan onregelmatigheden bevatten.

Paus Franciscus geeft een zegen aan de deelnemers aan het einde van de Synode over Synodaliteit in het Vaticaan, 26 oktober 2024. / Crediter: Vaticaanse Media
Rome Nieuwscentrum, 27 oktober 2024 / 07:00 uur (CNA).
Op zaterdag nam paus Franciscus de ongekende beslissing om het einddocument van de Synode over Synodaliteit als gezaghebbend kerkelijk onderwijs te aanvaarden.
De 52 pagina’s tellende tekst bevat een theologische reflectie op de aard van synodaliteit, waarvan wordt gezegd dat het de vervulling is van de hervormingen van Vaticanum II, evenals voorstellen voor hoe synodaliteit kan worden toegepast op relaties, structuren en processen binnen de Katholieke Kerk.
Het einddoel is om de Kerk effectiever te maken in evangelisatie door het participatiever en inclusiever te maken.
Hier zijn antwoorden op de grote vragen over het einddocument van de Synode over Synodaliteit:
1. Hoe maakte paus Franciscus dit document magisterieel?
Paus Franciscus keurde het einddocument onmiddellijk goed nadat de leden van de synode erover hadden gestemd. Volgens de hervormingen die hij in 2018 maakte, maakt de definitieve tekst van de Synode over Synodaliteit daarom deel uit van zijn gewone magisterium.
Deze beslissing vormt een breuk met de vorige praktijk, waarbij de paus meestal het einddocument van een synode gebruikt als basis voor het opstellen van zijn eigen apostolische aansporing over het onderwerp (denk aan Amoris Laetitia na de Synode over het Gezin in 2015). Het feit dat een synode-orgaan waarvan 27% van de leden geen bisschoppen zijn net een magisteriële tekst heeft geproduceerd, zal theologenen en canonisten zeker veel te bespreken geven.
2. Hoe verhoudt het document zich tot Vaticanum II?
Het document stelt dat de Synode over Synodaliteit het product was van “het in de praktijk brengen van wat het concilie leerde over de Kerk als mysterie en de Kerk als het volk van God.”
Daarom zegt het document dat het synodale proces “een authentieke verdere handeling van de ontvangst” van Vaticanum II vormt, “en zo zijn profetische kracht voor de wereld van vandaag weer nieuw leven inblaast.”
3. Wat zegt het eindrapport over de rol van vrouwen in de Kerk (inclusief zogenaamde “diaconessen”)?
De definitieve tekst zegt dat vrouwen “blijven in de weg staan” bij het leven van hun “charismata, roeping en rollen” in de Kerk.
De synode roept op om vrouwen te aanvaarden in elke rol die momenteel door het canoniek recht is toegestaan, inclusief leiderschapsrollen in de Kerk.
Wat betreft de vraag naar “toegang van vrouwen tot de diaconale bediening”, zegt de tekst dat de vraag “open blijft” en dat “discernment moet doorgaan.” Een aparte Vaticaanse studiegroep overweegt momenteel dat onderwerp, met een eindrapport dat in juni 2025 wordt verwacht.
4. Wat zegt de tekst over “decentralisatie?”
Het document roept bisschoppelijke conferenties op om een grotere rol te spelen in het inkultureringsproces van het geloof in hun lokale context en vraagt om verduidelijking over hun huidige niveau van doctrinaire autoriteit. Het benadrukt echter dat de bisschoppelijke conferenties de autoriteit van een lokale bisschop niet mogen negeren, noch “het risico mogen lopen op de eenheid of de katholiekheid van de Kerk.”
Het document roept ook op tot meer plenair en provinciaal overleg, en vraagt het Vaticaan om de conclusies van deze organen sneller te aanvaarden.
5. Vermeldt de tekst inclusie van LGBTQ?
Hoewel het de uitsluiting van anderen vanwege “hun huwelijksstatus, identiteit of seksualiteit” veroordeelt, gebruikt de tekst de term “LGBTQ” niet.
6. Wat zegt het einddocument over veranderingen in de besluitvorming binnen de Kerk?
Het einddocument roept op tot een “synodale” hervorming van het canoniek recht, inclusief het verwijderen van de formule dat raadgevende organen “slechts een raadgevende” stem hebben. Het roept op tot een grotere participatie van leken in “besluitvormingsprocessen” en om dit te doen via nieuwe synodale structuren en instellingen.
Kerkelijke autoriteiten mogen de conclusies die zijn bereikt door raadgevende, participatieve organen niet negeren, zo stelt het document.
7. Wat zegt het document over de “sensus fidei”?
Het document beschrijft de “sensus fidei” als de “instinct voor de waarheid van het Evangelie” dat is ontvangen door de doop. Het merkt ook op dat het volk van God niet kan dwalen “wanneer ze een universele overeenstemming tonen in zaken van geloof en moraal.”
Opmerkelijk is dat het einddocument geen aanvullende taal bevat over de noodzaak voor “authentieke discipelschap” om de sensus fidei volwassen uit te oefenen, wat werd opgenomen in het synthese document van vorig jaar en te vinden is in een belangrijk Vaticaans document over het onderwerp.
8. Op welke concrete manieren zou de Kerk kunnen veranderen na de Synode over Synodaliteit?
Afhankelijk van hoe het wordt geïmplementeerd, zou het einddocument van de synode een concrete impact kunnen hebben op alles, van hoe bisschoppen worden geselecteerd tot hoe bestuursbeslissingen worden genomen in parochies, bisdommen en het Vaticaan, met een grotere nadruk op brede consultatie. Het zou ook nieuwe synodale organen kunnen creëren, zoals continentenvergaderingen en een raad van oosters-katholieke leiders om de paus te adviseren.
9. Welke paragrafen kregen de meeste tegenstand?
Meer dan 27% van de afgevaardigden stemde tegen het verder verkennen van de mogelijkheid van vrouwelijke diakens.
Derde procent stemde tegen de paragraaf die het belang van bisschoppelijke conferenties benadrukt, die ook lijkt te bindend te zijn voor een bisschop over beslissingen die door zijn conferentie zijn genomen.
Twaalf procent stemde tegen het oprichten van een studiegroep om liturgische vieringen “meer een uitdrukking van synodaliteit” te maken, inclusief wat mogelijk een verwijzing is naar lekenpreken tijdens de liturgie.
En 11% van de afgevaardigden was tegen het voorstel om het canoniek recht “vanuit een synodale invalshoek” te herzien.
10. Nogmaals: wat betekent synodaliteit?
Het einddocument beschrijft synodaliteit als “een pad van spirituele vernieuwing en structurele hervorming dat de Kerk in staat stelt om participatiever en missiewerkeriger te zijn, zodat ze met iedere man en vrouw kan meelopen en het licht van Christus kan uitstralen.”
Het model van synodaliteit, stelt het document, is Maria, omdat zij “luistert, bidt, mediteert, in dialoog gaat, begeleidt, oordeelt, besluit en handelt.”